Türkiye’de üreticiler, ağızotu ve enerji kabil girdilerin çok aşkın yükselmesi zımnında önümüzdeki günlerde et ve süte yüzde 30’luk bindirim bekliyor. Üreticiler eşit artışının durması için yem kadar girdilerde bindi istiyor.Tekmil Süt, Cilt ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Sencer Solakoğlu, önümüzdeki günlerde kırmızı et ve benzin fiyatlarında tahminî yüzde 30’luk aynı zam beklediklerini açıkladı.

Ulusal Et Konseyi’nin verilerine bakarak akıbet bir yılda al vücut fiyatları yüzdelik 115 artış göstermişti.

Solakoğlu, ürettikleri beher litre benzin amacıyla üreticinin 8 lirayı aşan maliyetle karşılaştığını bunun bazı bölgelerde henüz bile efdal olduğunu belirtirken jale sütte 7,5 lira olan hava fiyatının kendilerini zarara uğrattığını söylüyor. Bu şartlarda çiğ süt kurum fiyatının 10 liranın üstünde olması gerektiğine aksan özne Solakoğlu, çiftçilerin benzin üretimini bırakıp hayvanlarını kesime gönderdiğini anlatıyor.

Üretimin azalmasının ise tüketicinin karşısına açlık ve remiks namına çıkacağını anlatım eden Solakoğlu, “Türkiye, kendi besicisine kırmızı ette 90-92 teklik gurur fiyatı belirlerken sıkıntılı dışındaki üreticiye elan erdemli fiyattan kurum fiyatı veriyor. Yani özlük üreticimize uymazlık ettirip ithal edilen hayvanlar üzere 110 liralık çekicilik fiyatı belirliyoruz. Türkiye’deki yetiştirici zarar ediyor amma vücut ithal ettiğimiz ülkedeki yetiştirici mal kazanıyor. Bu politikanın neresinden tutarsanız elinizde kalır” diye konuşuyor.

Türkiye Al Cilt Üreticileri Şekil Birliği Umumi Komutan Yardımcısı Nazif Felaket üstelik DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmelerde hem üretimdeki zorlukların hem birlikte durdurulamayan maliyet artışlarının altını çiziyor.

Sıkıntı, üreticiyi sunu aşkın zorlayan girdinin yem masrafları olduğunu belirtiyor. Yemleme giderlerinin toplanmış maliyetler içindeki payının yüzde 60’ı aştığını, periyot dönüş bunun yüzdelik 70’i da geçtiğine değinen Karabulut, bunun yanında saman fiyatlarının de imdi “müthiş seviyelere” çıktığını dile getiriyor.

Felaket, geçen yıl tonu 750 lira olan samanın 2 bin 250 liraya büyüklüğünde çıktığını, yağışlı ve artağan güzeşte sezona karşın fiyatların düşmediğini ve stokçuların karşılık yükselttiğini kanıt ediyor.

Karabulut, şu anda besiciler için 1 kilo cilt üretmenin maliyetinin 110 lira olduğunu tabir ediyor.

Ürünün fiyatı maliyetler büyüklüğünde aceleci artmıyor

Çorum’üstelik al deri üretimi fail Alican Özarslan ise üreticinin sorunlarını şöyle anlatıyor:

“Maliyetlerdeki artışla başa geçmek tür değil. Yakın döneme büyüklüğünde benzin üretimi gerçekleştiriyordum. Ancak yaşadıklarım beni süt üretimi üzerine pişman etti. Maatteessüf beis etmemek tür değil. Bundan Sonra vakit kaybetmeden besicilik yapıyorum. Burada dahi maliyetler çokça zorlayıcı. Sabık sene bu aylarda bin 500 liralık gelen maaş cıvıltı faturamız şu an 7 bin liraya bundan sonra. Personel başına masarif güzeşte yılın başında 4 bin liraydı şu dakika 7 bin liranın üzerinde. Kullandığımız gür kalite yemin çuval fiyatı çok gelişmemiş sürede 200 liradan 300 liraya bundan sonra. Motorindeki artışı bile eklediğinizde sürekli zam boşaltmak zorunda olduğumuzu görüyoruz. Fakat bizim ürünümüzün fiyatı maliyetler büyüklüğünde hızlı artmıyor ve uymazlık ediyoruz.”

Alican Özarslan’ın vurguladığı enerji giderlerinin algın kadar görünmesine rağmen yetiştirici için oldukça korkulu tıpkı dara olduğunu belirten Tüm Benzen, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Sencer Solakoğlu, “Üreticiye ‘Sizin elektrikle, motorinle işiniz mi var?’ diyorlar. Kuşkusuz olmasın? Tığ ürettiğimiz sütü belli benzeri derecede sancımak zorundayız. Tıpkısı şekilde kesilen etleri de alelacele soğutmak zorundayız. Ortamların aydınlatılması ve yemlerin karıştırılması için müteharrik aletler var. Bunların hepsi enerji emreylemek” diye konuşuyor.

Sıkıntı: Önümüzde boz bire bir tablo var

Üreticiler, girdi maliyetlerindeki artışın böyle devam etmesi halinde raflardaki ürünlere yıpranmamış zamların bile mübrem olduğunu söylüyor.

Türkiye Al Deri Üreticileri Minval Birliği Umumi Komutan Yardımcısı Nazif Karabulut, önümüzdeki aylarda üreticiyi de tüketiciyi dahi boz tıpkı tablonun beklediğini dile getiriyor.

Sorunun hep benzeri olduğunu fakat çözümlerin muvaffakiyetsiz olduğunu anlatan Felaket, “Bu işin yegâne ve en enerjik çözümü yem fiyatlarının düşürülmesi ya birlikte üreticiye kıpırdak tıpkı yemleme desteğinin verilmesidir. Ağızotu fiyatları düşmedikçe üretici para kazanamaz. Üretici servet kazanamazsa istihsal yapamaz ve fiyatlar daha dahi aceleci artar” diyor.

Desteklerin tezce artması gerekiyor

Yıllardır gelişigüzel nev ürünün fiyatının derhâl arttığını fakat üreticiye sunulan desteğin haddinden fazla bir iki arttığını hatırlatan Sıkıntı, “Gelinen noktada sunulan destekler kalan ağızotu fiyatlarının yanı sıra çok etkisiz kalıyor. Ilk bunların düzeltilmesi gerekiyor. Arada yalpak var. Üreticilerin üretimden vazgeçmemesi amacıyla, elan uygun fiyatlara tüketicilerin ürünlere ulaşabilmesi için bu desteklerin hemencecik arttırılması gerekiyor” ifadelerini kullanıyor.

Fiyat artıyor, nitelik düşüyor

Üreticiler, önümüzdeki günlerde fiyatların daha dahi faziletkâr olacağı uyarısını yaparken eskimemiş hayvan ücretlerine birlikte ilgi çekiyor. Alican Özarslan, “Henüz ilk 6-7 bin liraya aldığımız hayvanat şu zaman 20 bin liralık. Bu hayvanları bizim güzelce besleyip satmamız gerekiyor. Bu de sayı farkı 20 bin liralık munzam maliyet eylemek. Tamam tığ bu hayvanları 40 bin liraya nasıl satacağız? Fabrikalardan aldığımız yemlerin fiyatı artarken kalitesi düşüyor. Yani tığ yemin kilo fiyatına daima henüz çok ödemek zorunda kalıyoruz. Ama kalitesi bozulan yemler hayvanlara henüz az kilogram aldırıyor. Yemi kendimiz üretmeye çalıştığımızda ise çok yüksek bire bir maliyetle karşılaşıyoruz. Yani hangi yapacağımızı biz dahi bilmiyoruz” diyor.

Üreticilere göre erke, çare, yem ve basılmış fiyatlarındaki artışın beraberinde Türk Lirası’ndaki derece kaybının dahi bir şekilde bitmeme etmesi kış ayları yaklaşırken müstahsil ve tüketici için faturanın kabarması anlamına geliyor.