Bursa Teknik Üniversitesi’nin Mudanya’de 31 Ağustos’ta Halitpaşa ve Kumyaka Mahallesi’nde yaşanan hâkim felaketinin ardından hazırladığı maharet raporda, Karanlıkdere’nin kapasitesinin sıkıntılı kaldığı, öz hattının dal kısmındaki ongun ve nebat parçaların temizlenmediği ve selin altyapı eksikliği dolayısıyla yaşandığı belirtilirken Kumyaka’de baran suyu hattının tahliyesi üzere aynı altyapı sisteminin bulunmamasının taşkına sebep olduğu ifade edildi.

Mudanya’bile 31 Ağustos’ta birdenbire sağanak yağmur ve su taşkınları sonucu alelhusus Halitpaşa Mahallesi Değirmendere Caddesi’nde ile Kumyaka Mahallesi’nde yaşanan başat felaketinin ardından Bursa Ustalık Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nün hazırladığı maharet tabir, ihmali gözler önüne serdi.

“İHMALİ OLAN KİM VARSA MEKÂN, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI’NA BİLDİRECEĞİZ”

31 Ağustos’ta meydana mevrut afetin yapı nedenleri ile gelişigüzel Karanlıkdere hattında eskimemiş ayrımsız ötede yaşanmaması üzere alınabilecek önlemlerin açıklandığı raporu değerlendiren Mudanya Belediye Başkanı Hayri Türkyılmaz, “Selin ardından yaptığımız önceki tespitlerde Karanlıkdere’nin özellikle Halitpaşa Mahallesi’ne kötülük vermesinin tek gerekçesinin, dere kanalının yapılaşma ile birlikte daraltılması, enfrastrüktür eksikliği ve olması gerekenden daha hoşur bire bir akarsu çıkışının bulunması olduğunu söylemiştik. Bursa Ustalık Üniversitesi’nin bölgede yaptığı tüm bu tespitleri rapor halinde kamuoyuna sunacağımızın sözünü birlikte vermiştik. Mudanya’mızda akarsu taşkınları bu raporda belirtildiği kadar ayn göre bakarak gelmiştir. Güç harami aile sahibini dayanmak istemişse birlikte bilime yenilmiştir. Gine Kumyaka’de yaşanan taşkının gerekçesi bile yağmur suyu hattının tahliyesi üzere aynı enfrastrüktür sisteminin bulunmamasıdır. Bu felaketin yaşanmasıyla ilgilendiren Büyükşehir Belediyesi’nin başkanı, ilgili yöneticileri dahil ihmali olan ki varsa Yer, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bildireceğiz. Bu planları yapanlar, denizleri doldurup dereleri kapatanlar, altyapıyı boşlama edenler, elde ettikleri rantların hesabını yargıda verecek” diye niteleyerek konuştu.

Doç. Dr. Babak Vaheddoost ve Doç. Dr. Eyubhan Avcı imzalı raporda, su havzasında düz düzlük Karanlıkdere hattının tıpkı kısmı natürel zeminden oluşurken başka bir kısmının dahi yastıklama taş dayanak noktası kendisine planlandığı, tıpkı saat içerisinde metrekareye 21 kg yağış düştüğü, oluşan yağmur sonrası kanalın pazarlık kapasitesinin sıkıntılı kaldığı belirtildi. Dere hattının arka kısmındaki ağaç ve bitki parçalarının yağışla alay malay ölçüsüz oluşumuna katkıda bulunduğu tabir edildi.

“DERE HATTINDA ZEMİNDEN KANALA ANİ DARALMA OLDUĞU GÖRÜLMEKTEDİR”

Raporda, başat taşkınının nedenleriyle ilgilendiren şu bulgulara düz verildi:

“Geçek inşaatları yapılırken sınır kesiti büyüyerek devam ettirilmelidir. Durumunda yapılan gözlemlerde çizgi kesitinin değişken olduğu ve mansaba akıllıca kâh bölgelerinde daralmaların olduğu gözlenmiştir. Dere hattında zeminden kanala patadak daralma olduğu görülmektedir. Kanal hattındaki köprülerde hat kesitlerinin daraldığı görülmektedir. Yapılan incelemelerde müfrit sonrası geçitlerin iri debilere algın tıpkısı takat sınırı sergilediği görülmüştür. Sivri ve Rüsubat Kontrolü Yönetmeliği’nde, ‘Akarsu yataklarında, sivri kontrol tesislerinde akarsular üzerindeki köprülerin altında yahut akarsular üzerindeki menfezlerin süresince akarsu atak kesitinin daralmasına sebebiyet veren yapılar yapılamaz. Bu yapılar, ümran mevzuatına izinli uray idaresince kaldırılır’ denilmektedir.”

“YIĞMA KANALIN OLDUĞU BÖLGEDE KANALIN ÜSTÜNÜN BİR KISMININ KAPATILARAK ÜZERİNDEN YOL GEÇİRİLDİĞİ GÖRÜLMEKTEDİR”

Kanallarda güreşçi köprüsü girişlerinde bazen bölgelerde altyapı tesisatlarının bulunduğu görülmektedir. Bu tesisatlar, gizil namına ağaç ve gayrı malzemelerin takılmasına ve akıntı koşullarının değişmesine bozukluk olup şiddetli riskini artırabilmektedir. Yastıklama kanalın olduğu bölgede kanalın üstünün benzeri kısmının kapatılarak üzerinden posta geçirildiği görülmektedir. Bu bölgede lüks sorasında kanalın ancak kalması cihetiyle yazı üstündeki asfalt kalkmış ve bordür taşları zarar görmüştür. Kanalın geçtiği güzergahta kâh bölgelerde yapılaşmanın kanala çokça mail olduğu görülmektedir. Öz hattı üstünde güreşçi köprüsü geçişlerinde bazı bölgelerde büz elemanlarının kullanıldığı görülmektedir. Bu elemanlar akın hattının kesitini daraltarak debi koşullarının değişmesine sebebiyet vermektedir.

“AKIŞ HATTINDAKİ ZEMİNİN GEÇİRİMLİLİĞİNİN DÜŞÜK VE BAZI BÖLGELERDE AYAK TABANI KAYASININ YÜZEYE YAKIN OLDUĞU, BU SEBEPTEN DOLAYI SATIH ALTI AKIŞIN BILE TAŞKINDA ETKİN BİR ÇALIM ÜSTLENDİĞİ TAHMİN EDİLMEKTEDİR”

Akış hattındaki zeminin geçirimliliğinin bağan ve gâh bölgelerde aya kayasının yüzeye andıran olduğu, bu sebepten etraf satih altı akışın bile taşkında enerjik ayrımsız görkem üstlendiği hesap edilmektedir. Bu, ani aynı bora yağış sırasında taşkına sebebiyet vermektedir. Begayet ve Rüsubat Kontrolü Yönetmeliği’nde ‘Akarsu yatakları içerisinde bittabi adına yetişen ve akak kesitini daraltarak tıkanmasına faktör olan ağaçlar, milki dümen amirinin onayı ile ait idare marifetiyle temizlenir’ denilmektedir.”

“ALTYAPI TESİSATI YENİLENMELİDİR”

Raporda Karanlıkdere hattı Halitpaşa havzasında taşkının önlenmesine yönelik yapılması gerekenler üstelik şu şekilde açıklandı:

“Karanlıkdere havzası üzere sivri risk analizleri yapılmalıdır. Coğrafi Hikmet Sistemleri kullanılarak aşırı alanları haritalanmalıdır. Çizgi kesitleri baştan boyutlandırılmalı ve ansız kısım daralmaları ortadan kaldırılmalıdır. Çizgi üzere yapılacak bakir tasarımda membadan mansaba makul hat kesiti büyüyerek bitmeme ettirilmelidir. Yapılacak tasarımda geçek üstünün kapatılmaması sağlanmalıdır. Suyun atak hattında dayanaklık etmek partiküllerinin aşınarak taşınmasını köstek olmak üzere lazım önlemler alınmalıdır. Tersip bentleri yahut hâkim kanalları yapılmalıdır. Öz hattı süresince köprü altlarında kesitleri mahdut olan beton künk, açma ve hanek yapıları kaldırılmalıdır. Atak hattındaki dikme kalıntıları ve nebatat temizlenmelidir. Enfrastrüktür tesisatı yenilenmelidir.”

KUMYAKA’DAKİ TAŞKININ NEDENİ ALTYAPI SİSTEMİNİN OLMAMASI

Raporda, Kumyaka havzasında yaşanan taşkınla ait adına ise yağmur suyu hattının tahliyesi amacıyla benzeri altyapı sisteminin bulunmamasının taşkına hastalık olduğu, yolun altında bulunan tünel ağzının tutkun olmasının suyun akışına imkan vermediği belirtildi. Raporda, Kumyaka’daki enfrastrüktür eksikliğinin bire bir dakika evvel giderilmesi gerektiği rapor edilirken ” Herhangi Bir iki kesim amacıyla toprak ve su koruma faaliyetleri gerçekleştirilmeli, akarsu kanallarının üstleri kapatılmamalı, biçim hatları üstünde debi koşullarını değiştirecek enfrastrüktür tesisatlarının yerleri değiştirtilmelidir” denildi.