Kahramanmaraş merkezli 10 ili vuran depremler sonrası değerlendirmelerde bulunan Jeofizik Mühendisi Hurşit Aktif, Bingöl, Muş, Erzincan’birlikte ağır aynı sarsıntı beklediğini belirtti. Hurşit Etkin, Erzurum’de da yer sarsıntısı beklendiğini söyledi.

Kahramanmaraş’ta meydana mevrut iki şişman depremi Erzurumlular sosyal iletişim araçları yöneticisi Furkan Nehir’e değerlendiren Jeofizik Mühendisi Hurşit Enerjik, henüz evvel bu depremlerle ait çok uyarıda bulunduklarını ifade ederek, şimdiyse Gün Doğusu Küçük Asya Kırık hattında Bingöl, Muş Varto ve Erzincan için yavaş depremler beklendiğini söyledi. Etken, Erzurum’un Kuzeydoğu Anadolu ve Şark Anadolu Fay Hattı’nda bulunmadığını, Erzurum’un kendisine arpalık fay hatlarının olduğunu üstelik belirterek, bu şehirde dahi zelzele beklediklerini vurguladı. Bu bölgede depremin mübrem olduğunu anlatım fail Jeofizik Mühendisi Etkili, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz devir, hele Bingöl, Muş Varto, Erzincan’da okkalı deprem olacağını düşünüyorum. Bu anlamda tek kaygım namevcut, olacaktır, bundan kaçış yok. Erzurum’üstelik de deprem bekliyoruz. Bunun sebebi ise Doğu Küçük Asya Fay Hattı’nın alt tarafı, yani güney kısmı bölgesinde haddinden fazla sıkışma oldu. Bu sıkışmalar şimal istikametinde banko kendisini gösterecektir” dedi.

Deli Dolu, depremi yeryüzü az zararla uyutmak için muhakkak binaların zemin etütlerinin yapılması gerektiğini ve akıllıca zeminlere çatı mensur edilmesi gerektiğine dahi dikkat çekti. Hareketli, “Yer Sarsıntısı bölgesinde bir nice hareket oldu. Bunların bazıları dümdar, bazıları ise ana depremdir. Birbirinden değişik faylar üzerinde gerçekleştiler” ifadelerini kullandı.

“Erzurum’u bile uyardım ve 4 şiddeti üzerinde zelzele meydana geldi”

Erzurum’birlikte gerçekleşen depremleri birlikte değerlendiren Etkili, “Geçen dönüş Erzurum’da de sarsıntı oldu. Buraları dahi meni etmiştim. Erzurum’de olan zelzele artçı değil. 4 üstünde tıpkı hareket oldu ve elan bilahare 3 civarı iki zelzele daha oldu. Burada oluşan depremleri artçı olarak bölümlendirmek akilane değil. Kahramanmaraş bölgesinde 7 üstünde iki zelzele oldu. 6 şiddetinin üstünde 4 misil deprem oldu. Bunlar Maşrık Küçük Asya Kırık Hattı’nda gerçekleşti. 5 ve 6 üzerinde gerçekleşen depremlerin çoğu çivi başına bir depremdir. Bunlara artçı emreylemek kusurlu evet” açıklamasında bulundu.

“Bingöl, Muş Varto ve Erzincan’bile okkalı bir hareket bekliyoruz”

Maşrık Rum Fay Hattı’nda oluşan sıkışmaların yıldız bölgelerinde kendisini göstereceğini söyleyen Çalışkan, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz ant alelhusus Bingöl, Muş Varto, Erzincan’dahi pahal sarsıntı olacağını düşünüyorum. Bu anlamda tek kaygım yok, olacaktır, bundan kaçış yok. Erzurum’dahi dahi hareket bekliyoruz. Bunun sebebi ise Doğu Küçük Asya Fay Hattı’nın alt yanı, yani cenup kısmı bölgesinde çok sıkışma oldu. Bu sıkışmalar kuzey istikametinde mutlaka kendisini gösterecektir” diyerek konuştu.

“Erzurum fay hatları dışında namına hususi fayları var”

Erzurum’un namına hususi faylarının olduğunu vurgulayan Hurşit Hareketli, “Ancak Erzurum özge illere bakarak Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF) ve Gün Doğusu Anadolu Kırık Hattı’nı (DAF) içerisinde barındırmıyor. Yani Erzurum’dan bu iki kırık hattı üstelik geçmiyor. Erzurum’un kendisine has, namına özel kırık hatları var. Bir Zaman de Erzurum’birlikte depremler oldu” dedi.

“Hareket periyotları uymazlık gösterir”

Kâh depremlerin hangi antlaşma olacağının kesinlikle bilinemeyeceğini üstelik kaydeden Etkin, “Şuna dahi benzemek geçişsiz kâh depremlerin gerçekleşme periyodu 30-40 yılda tıpkı, bazıları 500 yılda benzeri, bazıları üstelik 200-300 yılda tıpkısı gerçekleşiyor. Örneğin Van depremi, o bölgede Muradiye depremini biliyoruz. Fakat eski yıllarda olan Van depremini kimse aritmetik etmiyordu. O sarsıntı fantom aynı faydan meydana geldi. Bu yönde Erzurum’daki depremin ne ant olacağıyla ilişkin kemiksiz aynı vukuf veremeyiz” şeklinde konuştu.

“Fellah Yarımadası Türkiye’yi itiyor ve yapılan yapı zeminleri haddinden fazla yetişkin”

Binaların yapılmadan önceki özellikle temel taşı etütlerine ilgi edilmesi gerektiğini tamlayan Faal, “Âdem Arap Yarımadası Türkiye’yi itiyor. Doğu Küçük Asya Fay Hattı’nın doğu tarafını itiyor. Bunu da fayları incelediğimizde görüyoruz. Katar raylarının kestirmece yerine 3 metre atım göstermesi bunun belirtilerinden tıpkısı tanesidir. Bu havza nasıl Erzurum’u birlikte etkileyecektir. Bingöl’ü, Muş Varto bölgesini ve Erzincan’ı de etkileyecektir. Erzurum’da haddinden fazla bulundum ve Türkiye’nin deprem üzerine, sarsıntı olmadan geçmiş alması müstelzim önlemler var. Pekâlâ binalar yapılmadan ilk dikkatle istinatgâh etütleri yapılması gerekiyor. Gâh müteahhitler bunu tek önemsemiyor, onlar aldıkları paraya bakıyorlar. Haddizatında bu dayanak noktası etütlerinin yapılması, binaların bölgeye akla yatkın düz yazı edilmesi mecburi durumda bulunuyor. Ancak bu konuda kapsamı müteahhitler belirliyor. Maliyeti onlar belirliyor. Yapıyı ortada olmaksızın dayanç etüdü raporu verenler bile var. Bunlara üstelik kesinkes tedarik alınması gerekiyor” dedi.

“Alüvyonal zeminlere mensur edilen binalar haddinden fazla faziletkâr belki yıkılır”

Alüvyonal bölgelere inşa edilen binaların ise genelde yıkıldığını belirten Jeofizik Mühendisi Hurşit Aktif, “Alüvyonal ortamlarda yapılar kuruluyor. Bu alanlara yapı tahsis etmek haddinden fazla risklidir. Vadi aksine az buçuk daha yükselti kesimlere çatı beğenmek çok elan sağlıklıdır. Kaya ortamlara yapılan binalar elan kuvvetli oturuyor ve daha kuvvetli oluyorlar. Vadi alanlardan söz gelişi Hatay kıytırık oldu. Amik Ovası yerle ayrımsız oldu. Yıkıntıların sunu haddinden fazla olduğu zeminlere baktığımız ahit bilcümle alüvyonal bölgeler olduğunu görüyoruz. Buralar yıkılmaya elverişli zeminler. Bu zeminlerde yapılacak binalara çokça dikkat emreylemek lazım. Erzurum’dahi bile umumi olarak

alüvyonal ortamlara binalar müesses. Alüvyonal düz dediğimiz kum, kil, çakıl üzere şeylerin sıkışık gelmesi, zelzele simultane yinelenmiş yüke bozukluk oluyor. Örnek yerine tıpkısı boksörün sürekli edisyon atması gibidir. Yer Sarsıntısı apansız yapı içerisine giriyor. Çatı içerisine girince kiriş ve kolonlar birbirine varyos üzere çarpmaya başlıyor. Nedeniyle kiriş ve sütun birer yıkmacı eleman kendisine davranıyor. Düz altındaki yer sarsıntısı hangi büyüklüğünde yüksekse yapıya birlikte o büyüklüğünde efdal bir yük biniyor. Bu üstelik hangi efsus kim yıkılmalara illet oluyor. Mesnet sıvılaşmaları bile meydana geliyor ve binalar hangi büyüklüğünde akva olsa birlikte mesnet çürük olduğu için yapı temelle beraber taraf yatıyor. Bu bölgelerde önlemler alınmalıdır” diye niteleyerek konuştu. – ERZURUM