Kahramanmaraş merkezli 10 ili vuran depremler sonrası değerlendirmelerde kâin Jeofizik Mühendisi Hurşit Aktif, Bingöl, Muş, Erzincan’üstelik okkalı tıpkısı deprem beklediğini belirtti. Hurşit Etkin, Erzurum’bile üstelik sarsıntı beklendiğini söyledi.

Kahramanmaraş’ta meydana mevrut iki iri depremi Erzurumlular toplumsal medya yöneticisi Furkan Nehir’e değerlendiren Jeofizik Mühendisi Hurşit Faal, elan önce bu depremlerle ilişik haddinden fazla uyarıda bulunduklarını ifade ederek, şimdiyse Şarki Rum Fay hattında Bingöl, Muş Varto ve Erzincan için ağırbaşlı depremler beklendiğini söyledi. Deli Dolu, Erzurum’un Kuzeydoğu Anadolu ve Şarki Anadolu Fay Hattı’nda bulunmadığını, Erzurum’un kendisine arpalık fay hatlarının olduğunu bile belirterek, bu şehirde da zelzele beklediklerini vurguladı. Bu bölgede depremin kaçınılmaz olduğunu anlatım fail Jeofizik Mühendisi Aktif, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz ahit, alelhusus Bingöl, Muş Varto, Erzincan’da ağırbaşlı hareket olacağını düşünüyorum. Bu anlamda tek kaygım yok, olacaktır, bundan kaçış yok. Erzurum’birlikte üstelik sarsıntı bekliyoruz. Bunun sebebi ise Doğu Rum Kırık Hattı’nın alt tarafı, yani cenup kısmı bölgesinde çokça tekâsüf oldu. Bu sıkışmalar kuzey istikametinde nasıl kendisini gösterecektir” dedi.

Etken, depremi arz az zararla kundaklamak üzere banko binaların dayanak etütlerinin yapılması gerektiğini ve uygun zeminlere çatı mensur edilmesi gerektiğine da dikkat çekti. Enerjik, “Deprem bölgesinde birçok deprem oldu. Bunların bazıları artçı, bazıları ise anne depremdir. Birbirinden ayrımlı faylar üstünde gerçekleştiler” ifadelerini kullandı.

“Erzurum’u de uyardım ve 4 şiddeti üstünde deprem meydana geldi”

Erzurum’birlikte gerçekleşen depremleri de değerlendiren Etkin, “Güzeşte zaman Erzurum’birlikte de hareket oldu. Buraları üstelik meni etmiştim. Erzurum’üstelik olan yer sarsıntısı dümdar değil. 4 üzerinde tıpkı zelzele oldu ve daha bilahare 3 civarı iki sarsıntı elan oldu. Burada oluşan depremleri artçı yerine bölümlendirmek makul değil. Kahramanmaraş bölgesinde 7 üzerinde iki deprem oldu. 6 şiddetinin üstünde 4 sefer sarsıntı oldu. Bunlar Şark Rum Fay Hattı’nda gerçekleşti. 5 ve 6 üstünde gerçekleşen depremlerin çoğu çivi başına tıpkısı depremdir. Bunlara artçı emreylemek hatalı peki” açıklamasında bulundu.

“Bingöl, Muş Varto ve Erzincan’üstelik tehlikeli aynı yer sarsıntısı bekliyoruz”

Maşrık Küçük Asya Fay Hattı’nda oluşan sıkışmaların şimal bölgelerinde kendisini göstereceğini belirten Etkin, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz ant özellikle Bingöl, Muş Varto, Erzincan’birlikte bunaltıcı hareket olacağını düşünüyorum. Bu anlamda tek kaygım yok, olacaktır, bundan kaçış yok. Erzurum’de birlikte yer sarsıntısı bekliyoruz. Bunun sebebi ise Doğu Küçük Asya Fay Hattı’nın alt tarafı, yani cenup kısmı bölgesinde haddinden fazla sıkışma oldu. Bu sıkışmalar yıldız istikametinde banko kendisini gösterecektir” diyerek konuştu.

“Erzurum fay hatları dışında kendisine hususi fayları var”

Erzurum’un kendisine hususi faylarının olduğunu vurgulayan Hurşit Etkili, “Fakat Erzurum sair illere göre Kuzey Anadolu Kırık Hattı (KAF) ve Şark Rum Fay Hattı’nı (DAF) içerisinde barındırmıyor. Yani Erzurum’dan bu iki fay hattı bile geçmiyor. Erzurum’un namına has, namına özel kırık hatları var. Evvelden üstelik Erzurum’üstelik depremler oldu” dedi.

“Yer Sarsıntısı periyotları farklılık gösterir”

Gâh depremlerin ne ant olacağının kesinlikle bilinemeyeceğini da kaydeden Çalışkan, “Şuna dahi anlatmak lazım kâh depremlerin gerçekleşme periyodu 30-40 yılda tıpkı, bazıları 500 yılda benzeri, bazıları dahi 200-300 yılda tıpkısı gerçekleşiyor. Örneğin Van depremi, o bölgede Muradiye depremini biliyoruz. Fakat esbak yıllarda olan Van depremini kimse oranlama etmiyordu. O deprem fantom bir faydan meydana geldi. Bu yönde Erzurum’daki depremin hangi zaman olacağıyla ilgili kesin bir bilgelik veremeyiz” şeklinde konuştu.

“Arap Yarımadası Türkiye’yi itiyor ve yapılan çatı zeminleri çokça oylumlu”

Binaların yapılmadan geçmiş özellikle temel taşı etütlerine dikkat edilmesi gerektiğini belirten Hareketli, “Herif Zenci Yarımadası Türkiye’yi itiyor. Maşrık Anadolu Kırık Hattı’nın şarki tarafını itiyor. Bunu de fayları incelediğimizde görüyoruz. Katar raylarının kısaca kendisine 3 metre atım göstermesi bunun belirtilerinden tıpkısı tanesidir. Bu bölge katiyen Erzurum’u de etkileyecektir. Bingöl’ü, Muş Varto bölgesini ve Erzincan’ı da etkileyecektir. Erzurum’dahi çokça bulundum ve Türkiye’nin deprem konusunda, sarsıntı olmadan ilk alması müstelzim önlemler var. Katiyetle binalar yapılmadan geçmiş dikkatle medar etütleri yapılması gerekiyor. Gâh müteahhitler bunu tek önemsemiyor, onlar aldıkları paraya bakıyorlar. Esasta bu medar etütlerinin yapılması, binaların bölgeye makul nesir edilmesi mecburi durumda bulunuyor. Ancak bu konuda kapsamı müteahhitler belirliyor. Maliyeti onlar belirliyor. Yapıyı ortada olmaksızın destek etüdü raporu verenler dahi var. Bunlara da kesinkes tedarik alınması gerekiyor” dedi.

“Alüvyonal zeminlere düz yazı edilen binalar çokça faziletkâr ihtimal yıkılır”

Alüvyonal bölgelere inşa edilen binaların ise genelde yıkıldığını söyleyen Jeofizik Mühendisi Hurşit Faal, “Alüvyonal ortamlarda yapılar kuruluyor. Bu alanlara çatı boşaltmak çok risklidir. Yer aksine az buçuk daha yükseklik kesimlere çatı yarmak haddinden fazla daha sağlıklıdır. Kayaç ortamlara yapılan binalar elan akva oturuyor ve daha kuvvetli oluyorlar. Meydan alanlardan örneğin Hatay bayağı oldu. Amik Ovası yerle ayrımsız oldu. Yıkıntıların genişlik çokça olduğu zeminlere baktığımız zaman bütün alüvyonal bölgeler olduğunu görüyoruz. Buralar yıkılmaya elverişli zeminler. Bu zeminlerde yapılacak binalara çokça ilgi gelmek lazım. Erzurum’birlikte dahi umumi adına

alüvyonal ortamlara binalar kurulmuş. Alüvyonal düzlem dediğimiz kum, kil, çakıl kabilinden şeylerin yoğun gelmesi, zelzele anında tekrarlanmış yüke hastalık oluyor. Eş adına benzeri boksörün sonsuz el atması gibidir. Zelzele rappadak çatı içerisine giriyor. Yapı içerisine girince kiriş ve kolonlar birbirine balyoz kabil çarpmaya başlıyor. Dolayısıyla kiriş ve kolon birer yıkmacı eleman olarak davranıyor. Kayran altındaki zelzele ne büyüklüğünde yüksekse yapıya de o büyüklüğünde yüksek bire bir denge biniyor. Bu da hangi efsus ki yıkılmalara illet oluyor. Dayanak Noktası sıvılaşmaları bile meydana geliyor ve binalar hangi kadar kuvvetli olsa da mesnet geçersiz olduğu için yapı temelle beraber canip yatıyor. Bu bölgelerde önlemler alınmalıdır” diye konuştu. – ERZURUM