Denizli’nin Buldan ilçesindeki Tripolis Antika Kenti kazılarında, 1500 almanak taş kesme atölyesi, maden testere parçaları ve siparişlerin yer aldığı yazıt bulundu.
Kent merkezine 44 kilometre uzaklıkta Şişman Menderes Nehri kıyısındaki Yenicekent Mahallesi’nin yamacına kurulmuş antik kentte, 2012’üstelik başlatılan hafriyat ve yenileme çalışmaları, Pamukkale Üniversitesi Kazı Bilimi Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Batur Esrar başkanlığında yürütülüyor.
Kuruluşu milattan evvel 3. yüzyıla uzanan ve en ak pak dönemini dahi Roma İmparatorluğu döneminde hayatiyetli, günümüze kuvvetli ulaşan mimari yapısıyla dikkati çeken antika şehirde geçen 10 yıllık süre ortamında birçok iz ortaya çıkartıldı.
Bu sene devam fail hafriyat çalışmalarında ise 1500 almanak olduğu aritmetik edilen taş akçakesme atölyesine ulaşıldı. Atölyede demir testere kalıntıları, burada kesilmiş mermer parçaları ve siparişlerin yazıldığı yazıtlar bile bulundu.
Tripolis Antika Kenti Hafriyat Heyeti Başkanı Prof. Dr. Bahadır Yaman, AA muhabirine, tahminî 40 nefis tıpkısı ekiple kazı çalışmalarına bitmeme ettiklerini söyledi.
Antika kentin geçmişine ilgili eke bulguları ortaya çıkardıklarını anlatan Duman, “Elan önceki şimal güney yönünde çalışmalar yapmıştık. Ayrımsız alanda bu yıl bire bir taş akçakesme atölyesi belirleme ettik. Işlik kestirmece 35-40 metrekarelik bire bir alanda dikdörtgen planlı ve kül duvarları akva, günümüze kadar kalabilmiş. Taş atölyesindeki sistem, bitişikteki su deposundan su alınarak çalışıyor. Tümce esasta 2,5 metre çapındaki tıpkısı su çarkıyla işliyor. Çarkın ürettiği enerjiyle ileri izansız cereyan fail kolların ucunda saha kayran testere taşları kesiyor. Bu yaklaşık 1 kilovat gücünde erke üretiyor diyebiliriz.” diye niteleyerek konuştu.
Duman, atölyenin milattan sonra 650’lere kadar üretime devam ettiğini dile getirerek, burada, ilhanlık dönemine ilgili yapılardan getirilen taşların henüz kıytırık boyutlarda müselles, altıgen, sekizgen tarzına dönüştürüldüğünü vurguladı.
Atölyenin ahşap aksamı depremde yanmış
Tripolis’te hazırlanan bantlı pamuk taşı ve mermer cinsi taşların bir zamanda bölgenin andıran kentlerine birlikte gönderildiğini düşündüklerini anlatım eden Yaman, şöyle konuştu:
“Alelhusus bantlı pamuk taşı cinsi taş milattan sonraları 2. yüzyıldan itibaren civar kentlere gönderilmiş. Bu atölyenin benzerleri Akdeniz havzasında ayrımlı bölgelerde var. Milattan bilahare esasen 5 ve 6. yüzyıllara ilgili bire bir buluntu gestalt Ürdün’da var. İkincisi Efes’te analog sistemle çalışan atölye. Bu atölye üçüncü namına literatüre girmiş durumda. Ancak buluntu anlamında tığ elan çok detaya sahibiz diyebiliriz. Yani o ahşap çark sisteminin bir nice unsurunu ekipmanını bu hafriyat çalışmalarında belirleme ettik. Alelhusus taşları kesmeye hadim testerenin bir parçası elimizde. Gine bu atölyeye mevrut değişik siparişler taşların üzerine kazınmış. Bunlarla ilgilendiren elimizde beş altı buluntu var. 7. yüzyılın ortalarında meydana gelen depremde bu atölyenin ahşap aksamının yandığını ve bunun karbonlaştığını kazılarda ortaya çıktığını söyleyebilirim.”
