Satala Antika Kenti’nde 5 bin sene geçmiş hükümranlık süren Urartuların bölgedeki varlığı mimari açıdan kanıtlandı

Roma İmparatorluğu’nun Anadolu’de hafriyat yapılabilen tek kalesi olan Satala’daki lejyon kalesinin kısaca 170 bin metrekarelik alanı kapsadığı belirlendi

GÜMÜŞHANE – Roma İmparatorluğu’nun Gün Doğusu sınırında günümüze kadar ulaşabilmiş ve Anadolu’de kazı çalışmasının yapılabildiği tek lejyon kalesi olan Satala Antik Kenti’nde kazı çalışmaları bitmeme ediyor.

Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine mecbur Sadak köyündeki Satala Antika Kentinde sürdürülen kazı bilimsel kazı çalışmaları devam ediyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, Gümüşhane Valiliği ve İl Hususi İdaresi ile Kelkit Kaymakamlığı ve Kelkit Belediyesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilen hafriyat çalışmaları Bartın Üniversitesi Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü başkanlığında benzeri üniversitenin akademisyenlerinden Doç. Dr. Atmaca Saika ve ekibi aracılığıyla sürdürülüyor.

2017 yılından beri devam fail kazı bilimsel kazılarda toprağın 50 santimetre altından başlayan tarihi bulgular 5 metre derinliğe kadar ulaştı. Bu yıl yapılan kazı çalışmalarında 5 bin yıl evvel egemenlik süren Urartuların bölgedeki varlığını mimari açıdan bile kanıtlandı.

Roma İmparatorluğu’nun Apollinaris Lejyonu bile denilen 15.Lejyonunun tahminî 600 yıl hâkimiyet sürdüğü alanda erken tunç çağına ilgilendiren halk yapımı seramikler ve Helenistik dönemin bulgularının vadi aldığı hafriyat alanının 6 metre derinliğinde ise geç Roma İmparatorluk dönemine ilişkin olduğu tahmin edilen askeri silah bulunmuştu.

Toprağın 40 santimetre altından itibaren 2 bin yıllık devasa duvarların ortaya çıktığı hafriyat alanında kâin çok sayıda ok ucu, temsil maskı, çırağ, Roma eyalet sikkesi, 15.lejyon damgalı tuğla, cıda, tolga parçalarından oluşan tarihi eserler Gümüşhane Müzesine gönderilirken bazı asar yenileme ve konservasyon işlemine bağımlı tutuldu.

Çok şişman bina kompleksi ve onlara ilgili sütunlar, mecmua başları, sütunlu galerilerden meydana gelmiş yapıların vadi aldığı Satala Antika Kenti’nde yapılan çalışmaları Kelkit Kaymakamı Eren Haysiyet Vazıh, İl Hususi İdaresi Umumi Sekreteri Ekrem Aksungur ve İl Umumi Meclisi üyeleriyle alay malay inceleyen Gümüşhane Valisi Kamuran Taşbilek, Doç. Dr. Delicesine Yıldırım’dan akıbet bulgular hakkında vukuf aldı.

“Bu toprak ekin turizmi açısından çok yüce ayrımsız noktaya gelecek”

Alanla ilişik hazırlanan 3 boyutlu ve hologramlı proje örneğini birlikte inceleyici Ilbay Taşbilek yaptığı açıklamada “Burada haddinden fazla koca çalışmalara imza atılıyor. Bu bölgede 3 yıldır Valiliğimizin, İl Özel İdaremizin destekleriyle ekibimiz, hafriyat başkanı hocamızın önderliğinde çok yüce, çokça spesifik bir çalışma yürütüyor. Bunun sonucunda inşallah bu bölge kültür turizmi açısından çok balaban tıpkısı noktaya ati. Ortaya çıkarttığımız tıpkı site var. Burada bir antik kent, tıpkı lejyon kenti, Roma döneminin genişlik yüce lejyon kentlerinden birisi var. Bu bölge inşallah bilcümle dünyanın hizmetine sunulacak. Kültürel derece olarak bütün dünyaya gösterilecek bir himmet. Kazı çalışmalarında emeği geçen özellikle zer hocamıza ve onun ekibine haddinden fazla teşekkür ediyorum. 3 yıldır çabalarını esirgemeyen İl Umumi Meclisimize bile İl Hususi İdaremize birlikte haddinden fazla teşekkürname ediyorum. Kültür Bakanlığımızın öncülüğünde hesaplı çalışmalar ve Valiliğimizin haddinden fazla yüce destekleriyle belli başlı tıpkısı noktaya büyüklüğünde geldi. Emeği sabık herkese çok teşekkürname ediyorum” dedi.

Ilbay Taşbilek, hazırlanan projenin hayata geçirilmesi halinde bile bir tarafında Baksı Müzesi ayrımsız tarafında Kenan Yavuz Budun Betimi müzesi bulunan bölgenin ülkeye ve insanlığa çok makro hizmetler sunacağını da sözlerine ekledi.

Hafriyat başkanı Bartın Üniversitesi Gökçe Yazın Fakültesi Musahabe Tarihi Kürsü Başkanı Doç. Dr. Atmaca Saika ise Satala’daki bu yılki kazı çalışmalarının berenarı mübarek geçtiğini, bu yıl alelhusus lejyon kalesinin olduğu alandaki üçüncü alanda çalışmalar yürüttüklerini ve çok önemli bulgulara ulaştıklarını söyledi.

“Urartuların buradaki varlığını mimari açıdan dahi kanıtlamış olduk”

Geçen yıllarda bölgede Urartu varlığını belgeleyen bulgular olduğunu fakat mimari anlamda tıpkı bakiye bulamadıklarını hatırlatan Sebep, “Bu yıl yapmış olduğumuz çalışmalarda Urartuların buradaki varlığını mimari açıdan üstelik kanıtlamış olduk. Büyük tıpkı Urartu konutuna ilişik izlerle karşılaştık girişiyle ve duvarlarıyla alay malay. Şişman olasılıkla kerpiç tıpkısı mimarisi vardı. Roma İmparatorluk dönemi lejyonu buraya yapıldığı devir bu Urartu yerleşimi fek edilmiş” diye niteleyerek konuştu.

“Lejyon kalesinin tahminî 170 bin metrekarelik tıpkısı alanı kapsadığını belirledik”

Bu seneki icraat sırasında özellikle Roma İmparatorluk dönemine dair bulgular elde ettiklerini dile getiren Sebep, “Lejyonun kalesinin özellikle giriş bölümü ve burçlarını ortaya çıkardık ve lejyon kalesinin kestirmece 170 bin metrekarelik aynı alanı kapsadığını belirledik. Bununla bu arada antre yönündeki kuleler ve ayrıksı kalıntılarla beraber lejyona dayalı bu yıl haddinden fazla henüz makro veriler elde ettik. Sütunlu yapının kocaman benzeri kısmı ortaya çıkarıldı. 1500 yıllık bir bazilika ve sonrasında da benzeri sıcak kompleksine dönüştürülmüş. Bu de bu mıntıka üzere az çok önemli. Birden bunun altında üstelik Roma ilhanlık dönemi katlarını bulduk ve buradan mevrut ister amforalar, gerekse türlü silah, ok ucu üzere kalıntılar lejyonun buradaki varlığını tekrar bize doğrulayan unsurlardan birisi oldu. Lezyona ilişik çok sayıda üzerinde leg 15 Apollinaris baskılı damgalı tuğlalar üstelik bulduk. Yapı tuğlaları. Bunlar bile buradaki roma lejyonunun varlığını bize kanıtlayan mefret göstergeler oldu. Gelecek yıllardaki çalışmalarla beraber buradaki hem Urartular’la ilgili hem erken Hıristiyanlık hem da Roma İmparatorluk dönemi bulguları, lejyonla ilgilendiren çok henüz majör veriler elde edeceğimizi umuyoruz” ifadelerini kullandı.