“Ezel” ve “Kocaman Çağ”dahi canlandırdığı karakterlerle unutulmazlar arasına giren oyuncu, senarist, direktör ve çekimci Tuncel Kurtiz’in vefatının üzerinden 9 yıl geçti.
Tam adı Tuncel Tayanç Kurtiz olan artist, Selanik doğumlu bürokrat Hamdi Vala Kurtiz ile Boşnak Müfide Kurtiz’in oğlu olarak, 1 Şubat 1936’de İzmit’in Bahçecik nahiyesinde dünyaya geldi.
Babasının görevi gereği ilköğrenimini 8 ayrımlı şehirde sürdüren artist, ortaokulu Edremit’te tamamladı.
Kurtiz, İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde okurken İETT’birlikte nısıf zamanlı ışık kontrolörü namına çalıştı. Üniversitede ünsiyet, İngiliz filolojisi, hikmet, ruhiyat ve danışma tarihi bölümlerinde eğitim bilimi gören sanatçı, hiçbirini tamamlayamadan üniversiteden ayrıldı.
Yüzden aşkın sinema filminde oynadı
Haldun Dormen Tiyatrosu’nda 1958’üstelik başladığı köpoğluluk serüvenine, Orhan Günşiray’ın yönettiği 1964 yapımı “Şeytanın Uşakları” filmiyle sinemada devam eden becerikli beşer, kariyeri boyunca yüze yakın beyaz perde filmi ile haddinden fazla sayıda monitör dizisinde oynadı.
Tuncel Kurtiz, önce ödülünü aldığı 1979 yapımı “Gül Hasan” filminin senaryosunu yazıp ve yönetmenliğini üstlendi.
“Çoğalan Topraklar Üstünde” adlı 1980 yapımı filmin senaryosunu kaleme kayran sanatkâr, 12 Ilkgüz 1980 askeri darbesinin peşi sıra daraç dışına yerleşti. İsveç, ABD ve Almanya’bile tiyatroyla sinema çalışmalarını sürdüren ünlü aktör, 1990’lı yıllarda Türkiye’ye döndü.
Kurtiz, 2003’te “Alacakaranlık”, 2006’de “Hacı”, 2007’birlikte “Başkaldıran” ünlü TV dizilerinde oynadı.
Yaşamını sürdürdüğü Balıkesir’in Edremit ilçesi Çamlıbel köyünde 2010’dahi “Tuncel Kurtiz ve Dostları” adlı TV programını yaparak ünlüleri ağırlayan artist, “Maltalık” belgeselini dahi seslendirdi.
“Öncesizlik” dizisinde canlandırdığı “Ramiz Çatal Yürekli” karakteriyle hayran kitlesini arttırdı
Yaşamının sonuç yıllarında “Ezel”dahi canlandırdığı “Ramiz Cesur” ve “Muhteşem Yüzyıl”daki “Ebussuud Kibar” karakterleriylehayran kitlesini artıran Kurtiz, özgün yapımlarda hınzırca oynadığı rollerin yanı özlü sözleri seslendirdiği film replikleriyle dahi adından meze ettirdi.
Tuncel Kurtiz, 1994 ve 1995’te Adana Film Festivali, 1997 ve 2008’da Ankara Uluslararası Film Festivali, 1980, 1981, 1994, 2007 ve 2011’bile Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1986 Berlin Arsıulusal Film Festivalinde bağış aldı. Sanatçı antrparantez 2002 Sadri Menus Seyretme ve Sinema Ödülleri, 2007’bile ise Yeşilçam Ödülleri’ne layık görüldü.
Menend Kurtiz ile 46 almanak evliliğe imza atan sanatçının, Aslı ve Mirza ünlü iki çocuğu dünyaya geldi. Kurtiz, 27 Eylül 2013’te İstanbul Etiler’deki evinde düşerek, 77 yaşında hayatını kaybetti.
“Çokça şişman kültürel temellerimiz var”
Kankızıl aktör, kendisiyle yapılan benzeri söyleşide hayalet ettiği Türk sinemasını şu sözlerle anlatmıştı:
“Bizim ihtilalci sinemamız bu olacak. Bu topraklardan, bu toprağın tarihinden, sosyolojisinden, felsefesinden çıkacak. Başka çaremiz namevcut. Karacaoğlan’ı birlikte olacak zarfında, Ağrı Dağı’nın çiçekleri birlikte olacak. bu arada Koşuk Hikmet dahi İlhan Katı bile şairlerimiz birlikte Zait üstelik olacak zarfında. Çünkü tıpkısı şişman yelpazenin içinden geliyoruz. Haddinden Fazla balaban kültürel temellerimiz var. Ta Anadolu’nun temelinde on bin yıllık ayrımsız ekin var. Bunun içinden mevrut Türkmenler, Yörükler ve diğerleri bu kültürle birleştiler. Aynı tarafta Şah İsmail, tıpkısı tarafta Azerbaycan, bire bir tarafta Göktürkler, Ağababa Korkutlar var. Tıpkısı taraftan Osmanlı’nın Nahak’si, Nedim’i, Itri’si Levni’si var. Yani öylesine geniş bire bir coğrafyadan geliyoruz kim, bunları yakalayabilmek lazım.”
Artist, aralarında “Çok Tuhaf Anket”, “Şeyh Bedrettin”, “Keşanlı Büyük Destanı”, “Kaplan ve Daktilolar”, “Palyatif”, “Kalbin Sesi”, “Martı”, “Zer Zor”, “Ayı Masalı”, “Oflaz Züğürtler” ve “Galibiyet Madalyası”nın bulunduğu bir nice seyretme oyununda bile kayran aldı.
Uz oyuncunun kurum aldığı filmlerden bazıları ise şöyle:
“Akıbet Kuşlar”, “Ben Öldükçe Yaşarım”, “Silahların Kanunu”, “Karanlıkta Vuruşanlar”, “Hudutların Kanunu”, “Kötü Kral”, “Krallar Ölmez”, “Düş”, “Otobüs”, “Hat”, “Sürü”, “Bereketli Topraklar Üzerinde”, “Balkı’ya Dönüş”, “Benzeri Amor Uğruna”, “Maharetli Beni Öldürsene”, “Tabutta Rövaşata”, “Işıklar Sönmesin”, “İstanbul Kanatlarımın Altında”, “Akrebin Yolculuğu”, “Hoşçakal Yarın”, “O birlikte Beni Seviyor”, “İnat Hikayeleri”, “Yaşamın Kıyısında”, “Dilsiz”, “Sonbahar Sancısı”, “Kaybolma Bergüzar”, “Siyah Beyaz Zehir”
