MELİS YILDIRIM

CHP Umumi Başkanı Eksiksizlik Kılıçdaroğlu, zaman Arsıulusal Çalışma Örgütü’nün tıpkısı raporunda Türkiye’nin madenlerdeki ölümcül kazalarla ilişik bilgi vermediğinin belirtildiğini açıkladı. Arsıulusal Faaliyet Örgütü (ILO) Uzmanlar Komitesi’nin 19 Ekim’da yayınladığı, Madenlerde Asayiş ve Keyif Sözleşmesi’nin Türkiye’da uygulanmasına ilgilendiren vukuf notunda; hükümetin 2017 yılında madencilik sektöründe 86 benibeşer hareket kazası olduğuna dayalı beyanı hatırlatıldı ve “Alt Kurul, Hükümet’in, yekpare sektörler ve işyerlerinde, ölümle sonuçlanan hisse senedi kazaları karışma başlamak amacıyla aksiyon kazalarının sayısı hakkında ince bilgelik vermeye bitmeme etmesini istemektedir” denildi. Bilgelik notunda, Komite, Hükümeti taraf olunan sözleşmelere parçalanmamış uyum sağlamaya çağırmıştır” ifadeleri kullanıldı.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, bugün Sivas’ta; CHP’nin düzenlediği Uray Başkanları Çalıştayı’nda Bartın’daki maden faciası ile ilişik “Uluslararası Himmet Örgütü. Bu örgütün üyesiyiz. 2015 yılında 176 sınırlanmış Madenlerde Asayiş ve Afiyet mevzulu ILO sözleşmesini imzalamışız. Bu sözleşmenin gerektirdiği tek şeyi yapmamışız. Demincek arsıulusal komite diyor kim ‘Bana hangi amacıyla hikmet vermiyorsun?’ Bilgelik verilmemiş. ‘Altına imza attın gereğini adına illet getirmiyorsun?’ diyor. Gereğini namına getirmemiş. ‘Ölümcül kazalar olunca bana bilgelik vereceksin, neden bugüne büyüklüğünde hikmet vermedin, bana bilgi vermeyi sana gene hatırlatıyorum’ diyor” dedi.

ILO Uzmanlar Komitesi’nin Madenlerde Asayiş ve Esenlik Sözleşmesi’nin Türkiye’dahi uygulanmasına ilişik görüşlerin vadi aldığı ve CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun sözünü ettiği bilgi notu, 19 Ekim’da yayınlandı. Bilgi notunda, Türkiye’nin İş Güvenliği ve Sağlığı Sözleşmelerini uygulamasına ilişkin Uzmanlar Komitesi’nin 2018-2022 yılı raporlarından gözlemler ve aracısız talepler bire bir araya getirildi.

ILO’nun yayınladığı bilgelik notunda öne çıkanlar şöyle:

“HÜKÜMETİN BİLGİ VERMEMESİNİ KAYGIYLA KAYDETMEKTEDİR”

“Türkiye antrparantez, 176 dar Madenlerde Asayiş ve Sağlık ILO Sözleşmesini birlikte 2015 yılında onaylamıştır. ILO, onaylanan sözleşmelerin örgen ülkeler eliyle uygulanmasını kendine has bir denetleme mekanizması eliyle takip etmektedir.

Encümen, geçmiş yıllarda; Hükümet’in Millî İşçi Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Politikası ve Millî Gösteri Planı 2014-18’in gözden geçirilmesine, eskimemiş ISG politikası ve programının hazırlanması ve akseptans edilmesine ve bildirme efdal olta düzeyine cemaat çalıştıran ve işçi örgütleriyle yapılan istişarelere ilişkin hikmet sunmasını murat etmiştir. Alt Kurul, Kurul’un daha kurulmamış olmasını ve Hükümet’in, kurulun oluşumu ve İSG ile ilişkin görevlerine ilgili bilgelik vermemesini kaygıyla kaydetmektedir. Yarkurul ayrıca, Hükümet’in Millî İSG Politikası ve Ulusal Gösteri Planı 2014-2018’in gözden geçirilmesine ve yeni yöntem ve programın akseptans edilmesinde kaydedilen ilerlemelere ilişik hikmet vermediğini kaydetmektedir.

Alt Kurul antrparantez, Hükümet’in, müteakip gün için eskimemiş İSG politikası ve programının hazırlanması ve akseptans edilmesi üzerine hikmet sağlamasını temenni etmektedir. Encümen, Hükümet’in, sunma erdemli düzen düzeyine ehil çalıştıran ve işçi örgütleriyle bu konuda yapılan istişareler hakkında bilgelik vermesini bir misil daha murat etmektedir.

“HÜKÜMETİN İŞ KAZALARI HAKKINDA BİLGİ VERMEYE BITMEME ETMESİNİ İSTEMEKTEDİR”

Alt Kurul, Hükümet’in 2017 yılında yapım sektöründe 587 benibeşer aksiyon kazası ve madencilik sektöründe ise 86 âdemoğlu aksiyon kazası olduğuna dair beyanını kaygıyla kaydetmektedir. Komite, Hükümet’in (özellikle uyuşturucu, madencilik ve inşaat sektörleri ve işçilerin makine kullandığı yerler başlamak üzere) işçilerin özellikle risk altında olduğu sektörler ve işyerlerinde iş kazalarını azaltmak amacıyla önlemler almaya bitmeme etmesini istemektedir. Yarkurul, Hükümet’in, cemi sektörler ve işyerlerinde, ölümle sonuçlanan iş kazaları dahil olmak için gelişim kazalarının sayısı üzerine ince vukuf vermeye bitmeme etmesini istemektedir.

“KOMİTE HÜKÜMETİ, YAN OLAN SÖZLEŞMELERE KÜL HARMONI SAĞLAMAYA ÇAĞIRMIŞTIR”

Komisyon, 2021 yılındaki izleme raporu ve 2019-2020 aracısız talep raporlarında, 2018 tarihli 703 Az Yasa Mesabesinde Kararname ile akseptans edilen İSG Yasası’nın 13(1) bölümünde kayran düzlük ‘Tehlike bati, yakın ve mübrem ise’ ifadesindeki ‘mübrem’ ifadesinin çıkartılmasını temenni etmiş, bu şekilde Hükümeti taraf olunan sözleşmelere tüm neva sağlamaya çağırmıştır. Dolayısıyla Encümen, Hükümet’i, ulusal mevzuatta veya düzenlemelerde, işçilerin güvenlikleri veya sağlıkları açısından mail ve gösterişli öfke olduğunu erişmek amacıyla meri nedenleri olması yerinde (yahut beyaz zehir işçilerinin yerinde, akıllıcasına gerekçelere dayanarak, yoğun ateş oluşturduğu izlenimini veren koşullar ortaya çıktığında) kendilerini tehlikeden istirdat hakkına ehil olmasını sağlayarak 155 az Sözleşme’nin 13 ve 19(f) Maddeleri, 167 sınırlanmış Sözleşme’nin 12(1) Maddesi ve 176 mahdut Sözleşme’nin 13(1)(e) Maddesini umum yerine yürürlüğe koymak üzere gereken önlemleri almaya motivasyon etmektedir. Komiteye göre, özellikle madenlerde çalışanların kendilerini tehlikeden uzaklaşma haklarını keşfetmek için, ‘mübrem’ tıpkısı acı belirleme etmeksizin, ağır ve yakın tehlikelerden kaçınma hakkına sahip olması tıpkısı an önce kanunen güvence altına alınmalıdır.

Komitenin 2019 ve 2020 doğrudan dilek raporuna göre 2018 yılında İSG alanında 12 bin 649 denet yapıldığı ve bunların 974’ü madencilikte gerçekleştirildiği kaydedilmiştir. 2019 yılında ise madencilik sektöründe yemeden içmeden 152 denetim yapıldığı belirtilmiştir. Komisyon, Hükümet’in, 2019 yılındaki İSG teftiş sayılarında yaşanan yüzdelik 75’lik düşünün nedenini belirtmesini ve madencilik sektörü ve işçileri altyüklenici konumundaki işyerleri üstelik karışma doğmak üzere, eksiksiz işyerlerinde gerçekleştirilen İSG teftişleri ve kayda geçirilmiş hareket kazaları ve hastalıkları hakkında sayım bilimi sağlamaya devam etmesini istek etmektedir. Bu konuda bilgelik bulunmadığı takdirde, Yarkurul, Hükümet’in hareket denetim kurulu görevlileri ile işverenler ve işçiler yahut bunlara ilgili örgütler ortada hisse senedi birliğinin sağlanması için kâin tensikat hakkında bilgi vermesini temenni etmektedir.

MADENLERDEKİ İŞ KAZALARI ORANIYLA İLGİLİ İLERLEME HAKKINDA BİLGİ ISTEK EDİLMİŞ

Encümen, 2018 direkt istek raporunda Hükümetin Ulusal Siyaset Belgesi ve 2014-2018 Eylem Planı’ndaki madencilik sektöründeki gelişim kazalarının oranını seçkin sene yüzde 3 oranında kısıntı başarım göstergesi ile ‘madenlerde yıkılma, patlama ve diğer nedenlere tutkun kazaların önlenmesi’ gösteri maddesine atıfta bulunarak, Hükümetten, madenlerde asayiş ve esenlik politikasını süreli adına gözden kılmak üzere alınan önlemler ve bu bağlamda işveren ve iştirakçi örgütleriyle üçlü Ulusal İSG Konseyi bağlamında dahil koyulmak için yapılan istişareler için bilgi vermesini murat etmiştir. Antrparantez Hükümetten, özellikle madenlerdeki aksiyon kazalarının oranıyla ilgilendiren yerine, yukarıda tamlanan takat sınırı göstergesine ait kaydedilen mutluluk hakkında vukuf vermesini arzu etmiştir.

“MADENLERDE AHIRET YOLCULUĞU VE YARALANMAYLA SONUÇLANMAYAN OLAYLARIN RAPORLANMASINDA EKSİKLİKLER VAR”

Komisyon, madenlerde meydana mevrut ahiret yolculuğu ve yaralanmayla sonuçlanmayan olayların raporlanmasındaki eksikliklere ilgi çekmektedir. Bu ahval ‘ramak kala hâller’ olup, sektörel İş sağlığı ve güvenliği politikaları yükseltmek karışma takatli çokça oylumlu alanda bilgi vermektedir. Yarkurul serencam yıllardaki parçalanmamış doğrudan talep raporlarında, hükümetten aynı kat henüz, Husus 5(1)’in pratikteki uygulamasına ait bilgiler da dahil tutmak amacıyla; madenlerin emniyetli işletimi ve mıhlı tıpkı faaliyet ortamı temin etmek amacıyla tasarlanmasını sağlamak üzere alınan önlemler hakkında elan fazla bilgi vermesini irade etmektedir. Özetle, Komite’ye göre, yeni kurulacak beyaz zehir işletmelerinin, proje ruhsatlandırma aşamasında İSG standartlarına bakarak değerlendirilmesini sağlayacak kanuncu tensikat bir zaman geçmiş hayata geçirilmelidir.

“HÜKÜMET, CİDDİ BİR TEHLİKE YERINDE İŞVERENLERİN FAALİYETLERİ DURDURMASINI SAĞLAMALI”

Alt Kurul, gine serencam yıllardaki kamu direkt istek raporlarında, Türkiye’nin canip olduğu 176 Basit Sözleşme’nin 7(i) Maddesinin, işverenlerin, işçilerin güvenliği ve sağlığı için ağır benzeri kızdırma olduğunda, faaliyetlerin durdurulmasını ve işçilerin emin tıpkı yere tahliye edilmesini sağlamasını gerektirdiğini hatırlatmıştır. İSG Yasası’nın 12. bölümünden ayrımlı kendisine, bu mecburiyet andıran yahut mübrem coşkunluk durumlarıyla bağlı değildir. Komisyon, Hükümetten, işçilerin güvenliği ve sağlığı üzere alçak ayrımsız tehlikenin olduğu rastgele durumda işverenlerin faaliyetleri durdurmasını ve işçileri tahliye etmesini sağlayarak Sözleşme’nin 7(i) Maddesini kamu namına yürürlüğe koyacak önlemler almasını arzu etmektedir.

“İŞÇİ TEMSİLCİLERİNİN BİLDİRİM ALMA HAKKINA YÖNELİK KANUNİ DÜZENLEME YAPILMALI”

Encümen, Hükümetten, Sözleşme’nin 13(2)(f) Maddesi uyarınca iştirakçi temsilcilerinin avarız ve kısık vaziyetler hakkında tebligat kabul etme hakkını garanti altına ahzetmek üzere alınan yahut öngörülen önlemler için elan aşkın bilgi vermesini rica etmektedir. İşçi temsilcilerinin engebe ve yoğun davranışlar üzerine bildirim kabul etme hakkının güvence altına alınmasına yönelik gerekli kanuncu düzenleme yapılmalıdır.”