Doç. Dr. Ateşin Erüz: “Karadeniz maatteessüf Avrupa’nın en düzensiz denizi adına akseptans edilen tıpkısı bahir”
TRABZON Karadeniz Maharet Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Akademisyen Doç. Dr. Ateşin Erüz, Karadeniz’in maalesef Avrupa’nın sunu kirli denizi adına akseptans edilen bir bahir olduğunu belirterek şuanda dünyada 100 milyon tonun üzerinde çöpün akarsularla denizlere taşındığını söyledi.
KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi eş sahipliğinde 2 dönme sürecek olan “Arsıulusal Karadeniz’bile Bahir Çöpleri Sempozyumu” bugün Prof. Dr. Osman Turan Ekin ve Kongre Merkezi’nde başladı. Sempozyumun açılışında küçümseme düz Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, “Günümüzde aynı taraftan ekosistemimizi zılgıt eden bu çeşit atıklarla ilişkin tıpkı derinti farklı projeler ülkemizde uygulanmaya çalışılıyor. Cumhurbaşkanımızın eşi hanımefendi Emine Erdoğan himayesinde düzenlenen liyakatsiz atılan projesi üstelik bunlardan birisi. Gene sair yandan farklı projelerle mecmu bu hepimizi yıldırma fail, canlıları tehdit eden, tabiri caizse yaşam hakkımızı tehdit fail gelişigüzel tip atıkla savaşım hepimizin asıl görevi” dedi. KTÜ Rektörü Hamdullah Çuvalcı da tiran atıkların okyanuslarda olduğu kabilinden Karadeniz’bile hemencek arttığına özen çekerek, “Kıyılardan sefine ve benzeri bahir araçlarından, akarsulardan taşınan ve yüzde 80’ine yakını denizde 500 yıldan çok bozulmadan kalabilen plastiklerden oluşan cani atıklar okyanuslarda olduğu gibi Karadeniz’dahi lahzada artmaktadır. Bu sorunun çözümünde kamu idareleri, hür teşebbüs ve STK’ların gelişigüzel çalışması gerekmektedir. LitOUTer projemiz darülfünun, amme, özel sektör ve STK iş birliğiyle düzenlenen örnek benzeri projedir” diye konuştu.
Proje Koordinatörü KTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz birlikte KTÜ Bahir Bilimleri Fakültesi namına 10 yılı güzeşte süreden beri deniz çöpleri konusunda çalışmalar yürüttüklerini kaydederek “KTÜ Bahir Bilimleri Fakültesi adına 10 yılı güzeşte süreden beri deniz çöpleri üzerine icraat yürütüyoruz. Bu kapsamda Avrupa Birliği’nin de 2014 -20 programında bahir çöpleri konusunu ön plana çektiklerini tığ birlikte üniversite adına 4 kuma mutluluk tıpkı proje sunduk. Tasavvur, deniz çöplerini ilmî namına belirleme ediyoruz kamu kurumlar ve domestik idareler kendi görevleri dahilinde bahir çöplerini ve farklı kaskatı atıkları dercetmek amacıyla banko tıpkı mevzuatlar var uygulama yapılıyor. Düşünün Türkiye’üstelik 83 milyon kayırıcı yaşıyor 83 milyon insanın değme biri günde tıpkı yegâne çöp bire bir bir tane sigara izmariti, ambalaj, torba atmış olsa 83 milyon skor ediyor. 83 milyon kesim atığı almak gelmek doğanın ve dünyanın topu topu ayrımsız şekilde çöplerle doluyor. Bunu kafasız temizlemeniz imkansız. Şu zaman dünyada 100 milyon tonun üzerinde denizlere taşınmış yüzer durumda 100 milyon bildirme beş altı dibe batak olarak 5-10 allahsız denizin dibinde ve içinde dolaşıyor. Tıpkısı şekilde berri alanlarda derelerde ve göller üstelik alçak miktarda pislik bahis konusu. Bu projede şurası yapmaya çalıştık sorunu atma kelimesini atmayacağım, atmıyorum, attırmayacağım anlamına ati şekilde kişiselleştirebilirsek mecmu fertler olarak kavratırsak o antlaşma sorunun çözümünde üstelik evvel atandan başlayarak çözmüş oluruz tasavvur buydu. Bu kapsamda projemizi sunduk. Dört ülke 6 ortakla birlikte projemiz kabul gördü birinci öncelikli proje namına. Tahminî 28 aydır uyguluyoruz” şeklinde konuştu.
Karadeniz’in Avrupa’nın arz sulu denizi yerine akseptans edildiğine özen çeken Erüz, “Karadeniz maatteessüf ne efsus ki; Avrupa’nın en düzensiz denizi olarak akseptans edilen tıpkısı bahir. Yani eldeki bilimsel verilere binaen Avrupa Birliği marifetiyle genişlik çepel bahir yerine tanımlanıyor. Vakit Kaybetmeden bahir çöpü yerine değil, yer yağı kirliliği gayrı kimyevi vahim esrar ve gayrı organik inorganik olan kirleticilerin hepsi anlamında baktığında kâffesi bulaşık. Maalesef hepimiz kirletiyoruz, deniz çöpünde dahi boyut benzeri. Trabzon’u hücre alsak kestirmece 800 gramla tıpkı buçuk kilogram arasında günlük atılan üretiyoruz. Bu atığın yüzdelik 70’i toplanıyor olsa da yüzde 10-20’si aynı şekilde arama dışında doğaya bırakılıyor. Elden Trabzon’de yılda 3 bin ton kabilinden bire bir rakam Karadeniz’e gidiyor. Bunu hep ülkelere düşünürseniz Karadeniz’in etrafında 160 milyon insanın yaşadığını düşünürsek devasa tıpkısı rakama ulaşıyor. Nedeniyle ülkü haddinden fazla yoğun. Çöpün şöyle bir özelliği var. Okyanus ve denizler debi halindedir. Örneğin Trabzon kıyılarına atılan olan benzeri atılmış 1 ay sonra Gürcistan kıyılarına, oradan dahi Rusya’evet akıllıcasına gidiyor. Bulgaristan’a atılmış atıklar Gün Batısı Karadeniz’den İstanbul Boğazından Marmara’evet ya bile Sinop, Zonguldak’a akilane geliyor. Detaylı yıllar denizin içerisinde dolaşıp duruyor. Maalesef bu çöpler yüzde 80’i plastik ve bunların çoğu yüzer durumdadır. Bu yüzde 80 plastik hangi efsus kim 500 yılı geçen ayrımsız sürede doğada parçalanıyor. Ayrımsız plastik denize düştüğünde tahminî 20 tohum boyunca orada kalacak” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin yanı sıra Romanya, Gürcistan ve Bulgaristan’ın kuma olduğu Avrupa Birliği destekli “LitOUTer” projesi kapsamında planlı sempozyumda, bahir çöpü kirliliğinin kaynakları, bahir çöpü üzerine yetişek ve bilinçlendirme çalışmaları, bahir çöpüne ait mevzuat, yönetsel genişlik ve uygulamalar, deniz çöpünün ekolojik, hesaplı ve sosyo kültürel etkileri ele alınacak.
